SPRAWY z art. 8a przed NSA stan na 17-12-2019 r.
W dniach 11-13 grudnia 2019 r. odbyły się pierwsze rozprawy w sprawach z art. 8a policyjnej ustawy emerytalnej przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w Warszawie. Łącznie rozpatrzono 20 spraw ( 5+7+8 ), z tego 19 pozytywnie dla b. funkcjonariuszy uchylając skargi kasacyjne Ministra na orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego lub uwzględniając skargi kasacyjne funkcjonariuszy uchlano orzeczenia WSA i poprzedzające je Decyzje Ministra o odmowie wyłączenia stosowania przepisów obniżających świadczenia emerytalno-rentowe. W 17 przypadkach były to sprawy osób, które przed 1990 r. służyły stosunkowo krótko tj. od 1 miesiąca i kilku dni do 10% okresu całej służby, niekiedy do 15%. W jednym przypadku uchylono wyrok WSA i decyzję Ministra, gdy stosunek ten wynosił 21% ale w ustnym uzasadnieniu akcentowano uchybienia w uzasadnieniu ww. aktów. Ze względów formalnych uchylono także wyrok i decyzję w sprawie osoby która służbę pełniła tylko do 1988r. -wyrok ogłoszono dopiero 17-12-2019 r. Oddalono skargę osoby, która przed 1990 r. służyła 9 lat i 7 miesięcy (28%). Podobnie postąpił WSA w dniu 11 grudnia oddalając skargę osoby, która przed 1990 r. służyła 12 lat .
NSA w ustnych uzasadnieniach wskazywał, że Decyzje, a w ślad za nimi niektóre orzeczenia WSA, nie były właściwie uzasadnione w zakresie spełniania przesz osobę przesłanek ustawowych tj. pełnienia służby krótko do 31-07-1990 oraz rzetelnie po 21-09-1989 r. W większości tych spraw NSA był przekonany, że ww. okresy służby sprzed 1990 r. mogą być uwzględnione jako krótkotrwałe, a odmowa nie może być ograniczona do matematycznego obliczenia stosunku czasu służby czy podania niezbyt adekwatnych w danej sprawie synonimów typu „przez chwilę, przelotnie itp.” . Podkreślano, że każda sprawa powinna być oceniana indywidualnie, także w kontekście wykonywanych zadań czy sposobu zakończenia służby np. z powodu utraty możliwości jej dalszego pełnienia ze względu na utratę zdrowia w związku ze służbą. Rzetelność, to zdaniem NSA, wykonywanie zadań dobrze – b. dodrze ( osoba wyróżniana, awansowana, ze zwiększanym dodatkiem) ale nie muszą to być wybitne osiągnięcia, jak w decyzjach wskazywało MSWiA. Podkreślono, że spełnienie obu przesłanek powinno prowadzić do uznania sprawy za szczególnie uzasadniony przypadek, o którym mowa w tym artykule i nie jest niezbędne pełnienie służby ze szczególnym narażeniem życia i zdrowia (ponad zagrożenia z racji pełnienia samej służby). Wystąpienie takich zdarzeń tylko dodatkowo przemawia na korzyść wnioskującego. Omawiając poszczególne wyroki wskazywano na nieprecyzyjność ww. przepisu ustawy ale podkreślano, że uznaniowość w administracji nie jest nieograniczona. Sprawy były rozpatrywane przez trzy różne składy sędziowskie.
Co dalej?- Akta po sporządzeniu pisemnych uzasadnień powrócą do Ministra i od tego czasu będą biegły terminy administracyjne. Organ wydając nową decyzję co prawda powinien uwzględnić wskazania zawarte w uzasadnieniu wyroku ale trudno przewidzieć jakie i kiedy będą rozstrzygnięcia Ministra, bo samych przypadków służby tylko do roku jest ponad 1,5 tysiąca. Więcej danych zawierać będą pisemne uzasadnienia poszczególnych wyroków, jeszcze nie wiadomo czy będą przeważać tam sformowania jednoznaczne czy bardziej ogólne. Jeśli w przyszłości ktoś chciałby skarżyć bezczynność lub przewlekłość postępowania administracyjnego to należy wcześniej wystąpić z ponagleniem o którym mowa w art. 37 kpa.
Opracował Andrzej Adamczyk dnia 17-12-2019 r. w oparciu o ustne uzasadnienia ww. wyroków.
